حرکت ملی آذربایجان گامی بسوی قالبهای براندازی جهت کسب استقلال

 بابک حبیبی

براندازی ممکن است بصورتهای مختلف ذیل انجام گیرد:

الف) جنگ نامنظم

ب) کودتا

 ج) شورش

در حالت الف، یعنی جنگ نامنظم مراحل کسب قدرت بدین ترتیب است که ابتدا شکست نیروهای مسلح رژیم مورد نظر است سپس بدست گرفتن قدرت وآنگاه کنترل جمعیت ، که با توجه به آرمانهای حرکت ملی که تمایل به حرکت رادیکالی ندارد. این حالت هیچ جایگاهی در حرکت ندارد.

در حالت دوم کودتا، یعنی بدست گرفتن سریع حکومت بوسیله عناصر کودتا کننده و بعد بدست آوردن کنترل نیروهای مسلح، پلیس،رادیو تلویزیون ودر آخر کنترل مردم.این گزینه نیز با توجه به قدرتهای موازی موجود در رژیم و همچنین نبود چنین پتانسیلی در حرکت ملی آزربایجان(لااقل در حال حاضر!) این حالت نیز مردود می باشد.

در حالت شورش، مراحل برقراری قدرت عبارتست از سازمان دادن و کنترل مردم بوسیله تلقین ،تهدید یا هر دو و بیداری(مخصوص حرکت ملی آذربایجان) تشکیل یک شبه حکومت یا حداقل ارایه یک فلسفه سیاسی جدید، بیطرف نمودن تدریجی،انهدام یا مسلط شدن بر نیروهای مسلح وپلیس،بسیج... و در آخر در دست گرفتن حکومت.بعبارت دیگر شورش تلاشی است که عناصر مخالف به منظور سازماندهی و تحریک مردم برای واژگونی رژیم موجود با توسل به زور انجام میدهد(طغیان مردم علیه رژيم که هنوز به یک جنگ داخلی تبدیل نگردیده است).

با توجه به ویژگیهای حرکت ملی می توان آنرا در حالت سوم قرار داد.

علل پیدایش شورش:

دلایل شورش ممکن است یکی یا تمام موارد زیر باشد:

مذهبی-سیاسی-اقتصادی و اجتماعی.عوامل پیدایش حرکت ملی در آذربایجان جنوبی،اجتماعی-اقتصادی و سیاسی است.که بدنبال این دلایل عوامل موثری در پیدایش شورش وجود دارد که باید حتما بدنبال علل بوجود آید.


-امید پیروزی:ملت تورک آذربایجان جهت رسیدن به استقلال با توجه به پتانسیل نیروی انسانی، منابع اقتصادی غنی حمایت قسمتی و با تکیه بر گذشته پر افتخار و ترسیم آینده روشن و... در مقایسه با سایر ملل تحت ستم ایران در رده نخست امید پیروزی قرار دارد.


- رهبری:باید اذعان کرد که یکی از ضعفهای بزرگ و اصلی حرکت ملی نبود رهبر یا بهتر است بگوییم نبود رهبر واحد و کاریزماست که بتواند با برنامه جامع وپیشرفته به منظور تغییر وضع موجود و از بین بردن اختلافا ت جزیی دربین گروهها و تشکیلاتها موجود آنها را بسوی یک هدف مشترک، استقلال و رهایی از ظلم و ستم شونیزم فارس هدایت نماید.

-انگیزه: ملت آذربایجان جنوبی جهت رسیدن به سعادت، استقلال،آزادی و دستیابی به یک زندگی مطلوب و رفاه اجتماعی همچنین یک دولت واحد آذربایجان با توجه به غنای فرهنگی ، اصالت وسخت کوش بودنشان دارای انگیزه فراوانی می باشند.


- محیط جغرافیایی و محیط فرهنگی:محیط جغرافیایی که یکی از عوامل موثر در حرکت ملی آذربایجان جنوبی است از آنجایی که ژئوپولوتیک آذربایجان در یک واحد جغرافیایی بهم پیوسته ای قرار دارند و دارای ویژگیهای مشترک فرهنگی،آداب رسوم ،زبان،نژاد هستند این عوامل در بین مردم آذربایجان یک حس و عصبیت ملی و اتحاد ناگسسستنی ایجاد می کند.


ملاحظات اطلاعاتی در حرکت ملی
الف) ملاحظات اجتماعی:

1. مردم آذربایجان از یک نژاد؛(آلتاییک) از شاخه «اورال آلتای» هستند و به زبان تورکی تکلم می کنند.

2. عدم تدریس زبان تورکی در مدارس وآموزشگاههای عالی وتربیت در در یک قالب بیگانه بصورت اجباری.

3. عدم پیشرفت کشاورزی و صنعت در آذربایجان در مقایسه با مناطق پارس نشین.


4. قرار دادن ملت آذربایجان در طبقات اجتماعی رده 2،3 از طرف رژیم.


5. تحقیر شدن در رسانه های عمومی سراسری و مطبوعات ، عدم وجود شبکه های رادیو ، تلویزیون و مطبوعات به زبان تورکی.


6. ویژگیهای خاص جغرافیای آذربایجان.


7. داشتن شرایط زندگی پایین نسبت به مناطق پارس نشین.


8. مهاجرت اجباری به مناطق پارس نشین به دلیل نبود کار و صنعت در آذربایجان.


9. علاقه مندی به برادران آذربایجان شمالی و دولتهای تورک از جمله ترکیه و....


10. پایین بودن سطح بهداشت وآسایش عمومی در مناطق آذربایجان.


ب) ملاحظات سیاسی:


1. توتالیتر بودن سیستم حکومتی


2. خارجی بودن و(شونیزم) بودن قدرت حکومتی.


3. مشی سیاسی شکست خورده، کمونیسمی وپان فارسی.


4. عدم اجرای تمامی مواد قانون اساسی از جمله اصول 3، 15،19،48و....


5. تبلیغات سوء ومنفی و بدبینانه نسبت به حرکت ملی آذربایجان(پان تورک قلمداد کردن فعالین).


6. تلاش در جهت نشان دادن هویت طلبان آذربایجان بعنوان ارازل و اباش و عوامل بیگانه.


7. تخریب شخصیتهای تاریخی ، سیاسی،فرهنگی و افتخار آفرینان آذربایجان از جمله قهرمان ملی آذربایجان بابک خرمدین،سید جعفر پیشه وری رهبر فرقه دمکرات آذربایجان....


پ) ملاحظات اقتصادی:


1. ضعیف بودن صنعت و نبود صنعت مادر در مناطق آذربایجان.


2. پایین بودن قدرت کشاورزی با توجه به استعداد بالای خاکهای آذربایجان در کشاورزی.


3. جلوگیری از تشکیل اتحادیه و اصناف با هویت آذربایجانی.


4. عدم استفاده از مالیاتهای اخذ شده از آذربایجانیها در مناطق آذربایجان.


5. نبود تجارت پر رونق در آذربایجان.


6. عدم صدور جواز سرمایه گذاری به سرمایه داران شخصی و خارجی در مناطق آذربایجان به صورتهای مختلف.(سرمایه گذاری در آرزبایجان تحت نظر شورای امنیت ملی می باشد)


7. تخصیص بودجه و اعتبارات پایین به استانهای آذربایجان.


8. تشویق و حمایت ازسرمایه داران آذربایجانی جهت سرمایه گذاری در مناطق پارس زبان.


9. پایین بودن قدرت خرید مردم با توجه به منابع غنی خدادادی زیر زمینی و طبیعی و معادنو....


10. تورم بالا (بیش از30%) و....


شرایط اصلی پیدایش شورش:

1

. وجود تود ه های وسیع ناراضی (جمعیت آسیب پذیر): که یکی از نقات قوت حرکت ملی داشتن توده های وسیع ناراضی از حکومت مرکزی.


2. وجود یک رهبر مورد قبول اکثریت قریب به اتفاق(رهبری وهدایت):


همانطور که در بالا اشاره شد متاسفانه یکی از ضعفهای اصلی حرکت ملی نداشتن رهبری با چنین خصوصیاتی است.


3. سلب اعتماد مردم از دولت نسبت به بهبود اوضاع کشور(عدم کنترل دولت):


در حال حاضر خواسته یا نا خواسته و بنا بدلایل زیادی از جمله اعمال سیاستهای نابه خردانه در داخل و خارج،عدم تمکین به قانون ، تبعیض در بین مناطق و ملل، تورم، تنزل قدرت خرید مردم و عدم تحقق وعده وعیدهای دولت در تامین رفاه و بالا بردن سطح معیشت مردم و... اعتماد مردم نسبت به دولت سلب شده ، بایستی تلاش شود چنین توده ناراضی در جهت منافع ملی آذربایجان به سوی حرکت ملی متمایل شوند.


عوامل موثر در ایجاد شرایط اصلی شورش

1. پیدایش تحول در افکار مردم


2. خواسته ها وتمایلات یک جامعه

3. رهبری


4. تقسیم بندی خواسته های انسانی(طبقه بندی توقعات)


الف) پیدایش تحول در افکار مردم

ارتباط با دنیای خارج از محیط زیست (آذربایجان شمالی،ترکیه،دولتهای غربی و...) عامل موثری در دگرگونی افکار انسانها ست با توسعه روز افزون وسایل ارتباطات جمعی ( ماهواره ،اینترنت،موبایل و...) وتسهیل در امر ارتباط انسانها، فواصل قارهها کوتاه شده و دستیابی به افکار و اندیشه ها یکدیگر ساده تر گشته است و علاوه بر آن تحول ملتها نیز عامل مهمی در تحول افکار بشمار می رود.

ب) خواسته ها وتمایلات افراد جامعه آذربایجانی


بعد از انقلاب اسلامی مردم آذربایجان با توجه به نقشی که در پیروزی انقلاب داشتند از هییت حاکمه خواسته ها وانتظارات به جایی داشتند که بعضی از این خواسته ها از نظر اقتصادی، شامل تامین سطح زندگی بهتر و شرایط زیست مناسب، تحصیل به زبان مادری و رسمیت یافتن زبان تورکی، تعیین حق سرنوشت خود و... در کشور بود.ملاحظه می گردد که با همه پیشرفتی که صنعت و تکنولوژی در دنیای امروز نموده باز هم توده های وسیعی از مردم آذربایجان از حداقل مایحتاج زندگی محرومند و در تلاش تامین این خواسته هاست که آماده همکاری با گروههای فعال و تشکیلاتی هستند که صرف نظر از ایدئولوژی خود قول مساعدی در برآورد نیازهای اولیه بدهند و این بهترین موقعییت جهت یارگیری برای تشکیلاتهای فعال آذربایجان از میان مردم رنج دیده وغیور آذربایجان بخصوص از جوانان دلاور این خطه می باشد.

«هنگامیکه اکثریت مردم یک جامعه از نظر اقتصادی از حداقل نیازهای اولیه زندگی برخوردار نباشند و از حقوق اولیه خود محروم باشند و حکومتها هم نتوانند و یا نخواهند در رفع این نیازمندیها اقدام نمایند نقطه نارضایتی که عامل اساسی ایجاد شورش در جامعه می باشد ، شکل می گیرد.»


بایستی دانست که از عوامل مهم در ایجاد حرکت ملی آذربایجان عدم برآوده شدن حقوق اولیه حتی گاهأ حقوق طبیعی(از جمله انتخاب اسامی تورکی برای فرزندان و اماکن ،شرکتها و....) وعدم تامین آزادیهای فردی ،اجتماعی ،آزادی بیان ، عقاید،نوشتجات و احترام به فرهنگ آداب و سنن و ارزشها و هنجارهای ملت آذربایجان وحتی در مقابل ، اهانت و تمسخر زبان وآداب وسنن آذربایجانیها در رسانه ها ومطبوعات و... دانسته یا ندانسته از طرف هئیت حاکمه و سیستم حکومتی در تامین چنین نیازمندیهای اولیه (اجتماعی،اقتصادی،سیاسی و فرهنگی) مردم آذربایجان اقدام چشمگیری انجام نگرفته است.


«ملت بزرگ آذربایجان در مقابل هر گونه نیرویی که محدود کننده چنین ارزشها وآزادیها باشد بپا خاسته و با ایثار خون و شهید چنین نیروی شیطانی را نا بود خواهند ساخت.»

پ)رهبری


وجود شرایط بالا(بند ب) در یک جامعه(آذربایجان) که مردم با شرایط سخت و غیر عادی زندگی می کنند دلیل ایجاد حتمی و ضروری حرکت(شورش) نمی باشد ولی وجود چنین وصفی با پیدایش یک رهبر یا یک عده که با برنامه جامع ومترقی به منظور تغییر وضع دادن و از بین بردن این نابسامانیها پا به عرصه بگذارد موجب شکل گیری حرکت(شورش) خواهد شد.


ت)تقسیم بندی خواسته های انسانی(طبقه بندی توقعات)

دانشمندان در تقسیم بندی نیازمندیهای اجتماعی متفق الرای نیستند و هر یک از آنها به یک نوع این خواسته ها را طبقه بندی می نمایند، یکی ازمهمترین انواع طبقه بندیها عبارتنداز:


1. تامین جسمانی


2. محیط آرام وثابت


3. عضویت در گروهها


4. عدالت اقتصادی واجتماعی


5. موفقیت فردی


6. حفظ فرهنگ


7. تحصیل به زبان مادری


که همانطور که ملاحظه می گردد آذربایجانیها به هیچ کدام از این خواسته ها حتی بطور نسبی هم نرسیدند.


مراحل شورش
بطور کلی شورش دارای سه مرحله است ولی این مراحل بیشتر بصورت نقطه عطفی جهت درک مطلب می باشد چون این مراحل از یکدیگر متمایز نیستند و کوشش از مرحله ای به مرحله دیگر بستگی به وضیعت ظهور آن دارد.


1. مرحله یکم: پنهانی ونخستین


در این مرحله نارضایتیها به مقاومتهای منفرد و پراکنده و سپس با وحدت تلاش این مقاومتها به نهضت یا جنبش تبدیل مگردد در طی این مرحله به سازماندهی ها،فعالیتهای براندازی ، تبلیغات ،تحریکات،شایعه پردازی،نشر اوراق،و شب نامه ها توجه شده و بیشتر این عملیات جنبه پنهانی دارد.


2. مرحله دوم:شورش آشکار(مرحله جنینی)


این مرحله زمانی شروع میشود که جنبش براندازی از پشتیبانیهای لازم و کافی داخلی بر خوردار و با عملیات خرابکاری، ایجاد بی نظمی ، اغتشاش و اعتصاب وتظاهرات شروع می شود. در این مرحله دخالت نیروهای پلیس ، ژاندارمری (سپاه وبسیج خاص ایران) و بعضی از یگانهای ویژه ارتش مشاهده می گردد . و مشخصات بارز این مرحله تکهای سازمان داده شده به مراکز پلیس، بانکها و سازمانهای دولتی و ترور شخصیتها با رعایت حداکثر سرعت ، خشونت و غافلگیری است و( در مبارزات مسالمت آمیز با تشکیل تجمعات و متینگهای اعتراضی و اعتصابات گسترده و برگزاری مراسمهای بزرگداشت و... حکومت را به قبول خواسته های خود وا می دارد).


3. مرحله سوم:شورش فعال یا جنگ نهضت


زمانی این مرحله شروع می شود که جنگ و برخورد نیروهای دولتی با نیروهای متشکل شورشی صورت می گیرد و علنا نیروهای شورشی افراد خود را سازمان داده و مبادرت به رزم آشکار می نماید در این مرحله مبارزات شورشیان از صورت جنگهای منظم و شورش خارج شده و جنبه جنگهای نا منظم را بخود می گیرد که نیروهای چریکی(افراد بومی مسلح) با استعداد گردان، تیپ و لشکر وارد صحنه عملیات می شوند.

با توجه به مراحل فوق به نظر مرسد که حرکت ملی از نیمه اول مرحله جنینی در حال گذر است ودر آینده آیا مراحل فوق را سپری خواهد کرد یا نه؟ یا اینکه مراحل بعدی جای خود را به مبارزات مسالمت آمیز(نظیر انقلابهای رنگی در اروپای شرقی اکراین،گرجستان ویا قرقیزستان و....) یا استفاده از موفقیتها خواهد داد؟؟؟


برای پیروزی هر حرکتی شرایط زیر لازم است:


1. میل پایداری


2. پشتیبانی داخلی


3. پشتیبانی خارجی


4. رهبری موثر


5. زمین مناسب


6. وحدت تلاش


7. انظباط


8. تبلیغات


9. اطلاعات


از شرایط فوق حرکت ملی دارای میل پایداری ،زمین مناسب و در مراحل بعدی کمی پشتیبانی داخلی، اطلاعات و تبلیغات در حد نسبتا ضعیف و در بقیه موارد نمره قابل قبولی ندارد. پس می توان با شناخت نقاط ضعف و قوت و با تقویت نقاط ضعیف بهره برداری از نقاط قوت به حرکت ملی سر وسامانی داد.


امید است مقاله فوق بتواند حداقل کمکی برای فعالین حرکت ملی و گروهها وتشکلات فعال آذربایجانمان کرده باشد و با شناخت دقیق از مسایل و اطراف خود همچنین در نظر گرفتن روابط حاکم بین المللی حرکت را بسوی پیروزی هدایت نمود.



«اگر خود ودشمن خود را بشناسید قادر به پیش بینی نتیجه هر مبارزه ای خواهید بود. اگر خود را بشناسید دشمن خود را نشناسید بعد از هر پیروزی منتظر شکست بمانید. اگر نه خود  و نه دشمن خود را بشناسید همیشه شکست خواهید خورد.»    ( سون تسو، استراتژیست معروف چین باستان)